LEED Sertifikasyon Sistemi
LEED (Leadership in Energy and Environmental Design) sertifikasyon sistemi, binaların ve yerleşimlerin sürdürülebilirlik performansını değerlendiren, gönüllülük esasına dayalı, piyasa odaklı bir araçtır. LEED, U.S. Green Building Council (USGBC) tarafından geliştirilmiştir ve çeşitli bina tipleri ve aşamaları için farklı derecelendirme sistemleri sunar. Bu sistemler, yeni inşaat, mevcut binalar, konutlar, okullar, perakende, veri merkezleri, depolar, oteller ve hastaneler gibi çeşitli sektörleri kapsar. LEED sertifikasyonu, bir binanın çevre dostu olduğunu uluslararası alanda şeffaf bir şekilde onaylar.
LEED Sertifikasında Puanlama
LEED sertifikasyonunda, projeler belirli kategorilerde puanlar kazanır ve bu puanlar sonucunda dört farklı sertifika seviyesinden birine ulaşır. Puanlama sistemi, ön koşullar (prerequisites) ve krediler (credits) üzerine kuruludur. Ön koşullar, sertifika almak için mutlaka yerine getirilmesi gereken zorunlu gerekliliklerdir; krediler ise, projenin sürdürülebilirlik performansını artıran uygulamalar için kazanılan puanlardır. LEED sertifikasında puanlama sistemi, projelerin tasarım, inşaat ve işletme süreçlerini detaylı olarak incelerken, aynı zamanda birçok seçeneğe sahip ve oldukça esnektir.
LEED sertifikasyonunda, projeler toplamda 110 puan üzerinden değerlendirilir. Bu puanlar, çeşitli sürdürülebilirlik kategorilerindeki performansa göre verilir.
LEED Sertifikasında Puanlama Terimleri
Ön Koşullar
Sertifikanın alınabilmesi için sağlanması zorunlu olan kriterlerdir. Puanlara sahip tüm kredilerden tam puan alınıyor olsa dahi tüm ön koşullar sağlanmadıkça sertifika alınamaz.
Krediler
LEED sertifikasında puanlama yapabilmek için her bir başlığın kendisine ait bir puanı bulunur. Bu puan ilgili başlığın sürdürülebilirlik ile ilgili içeriğine göre USGBC tarafından belirlenmiştir ve toplanan puanlar sertifika seviyesini belirlemektedir.
Sertifika Seviyesi
Tüm ön koşulların sağlanması sonrasında, minimum puan olan 40'ın aşılması ile yalın sertifika, 50'nin aşılması ile gümüş, 60'ın aşılması ile altın ve 80 puanın aşılması ile platin sertifika alınabilmektedir.
LEED Sertifikasında Puanlama - Ön Koşullar (Prerequisites)
LEED sertifikasyon sisteminde, sertifika alabilmek için öncelikle bazı zorunlu gereklilikleri yerine getirmek gerekir. Bu gereklilikler ön koşullar olarak adlandırılır ve tüm projeler tarafından sağlanması beklenir. Ön koşullar, puan getirmez, ancak bu koşulları sağlamayan projeler sertifika alamaz. Kaynaklarda belirtilen ön koşullar şunlardır:
• Bina sakinlerini, iç yüzeyleri ve havalandırma sistemlerini tütün dumanına maruz kalmaktan korumayı hedefler.
• Bina içinde sigara içmek yasaktır ve bina girişlerinden, dış hava girişlerinden ve açılabilir pencerelerden en az 7.5 metre (25 feet) uzakta belirlenmiş sigara içme alanları oluşturulmalıdır.
• Okullarda ise, sigara kullanımı tüm alanda yasaktır.
• Bina ve sistemleri için minimum enerji verimliliğini sağlayarak çevresel ve ekonomik zararları azaltmayı hedefler.
• Yeni inşaat projelerinde %5, büyük tadilat projelerinde %3 ve çekirdek ve kabuk projelerinde %2 oranında enerji tasarrufu sağlanmalıdır.
• ANSI/ASHRAE/IESNA Standard 90.1–2010 (veya yerel eşdeğeri) ile uyumlu bir enerji simülasyonu yapılmalıdır.
• Bina düzeyinde enerji kullanımını takip ederek enerji yönetimini destekler ve ek tasarruf fırsatlarını belirler.
• Bina enerji tüketimini (elektrik, doğal gaz, vb.) ölçen enerji sayaçları takılmalıdır.
• Proje, USGBC ile 5 yıllık enerji tüketim verilerini paylaşmalıdır.
• Bina sistemlerinin enerji, su, iç ortam kalitesi ve dayanıklılık gereksinimlerini karşılamasını sağlamayı amaçlar.
• Mekanik, elektrik, sıhhi tesisat ve yenilenebilir enerji sistemleri için ASHRAE yönergelerine göre devreye alma (Cx) süreci uygulanmalıdır.
• Ozon tabakasına zarar vermeyen ve iklim değişikliğine katkısı minimum olan soğutucu akışkanların kullanımını destekler.
• Projede kullanılan soğutucu akışkanların ozon tüketme potansiyeli (ODP) sıfır ve küresel ısınma potansiyeli (GWP) 50’den düşük olmalıdır.
• Binanın iç ve dış mekan su tüketimlerinde su tasarrufu sağlanmalıdır.
• Binanın toplam içilebilir su kullanımını ölçen kalıcı su sayaçları takılmalıdır.
• Sayaç verileri aylık ve yıllık olarak özetlenmeli, proje USGBC ile 5 yıllık su kullanım verilerini paylaşmalıdır.
• İç hava kalitesi için minimum standartları belirleyerek bina sakinlerinin konforuna ve sağlığına katkıda bulunur.
• Mekanik havalandırmalı alanlar için ASHRAE Standard 62.1–2010 (veya yerel eşdeğeri) havalandırma gereksinimleri karşılanmalıdır.
• Doğal havalandırmalı alanlar için ASHRAE 62.1–2010 veya CIBSE uygulamaları (veya yerel eşdeğeri) kullanılmalıdır.
• Sağlık projeleri için, ASHRAE Standard 170–2008 ve FGI 2010 yönergeleri geçerlidir.
Geri dönüştürülebilir atıkların toplanması ve depolanması için uygun alanlar sağlanmalıdır.
• İnşaat ve yıkım atıklarının geri dönüşümü, yeniden kullanımı ve geri kazanımı ile depolama alanlarına gönderilen atık miktarını azaltmayı amaçlar.
• Tehlikesiz inşaat ve yıkım malzemelerini geri dönüştürmek veya yeniden kullanmak için bir plan oluşturulmalıdır.
• İnşaat faaliyetlerinden kaynaklanan toprak erozyonunu, su yollarında tortulaşmayı ve havadaki tozu kontrol altına almayı amaçlar.
• 2012 ABD Çevre Koruma Ajansı (EPA) İnşaat Genel İzni (CGP) veya yerel eşdeğerinin erozyon ve tortu kontrol gereksinimlerine uygun bir plan oluşturulmalı ve uygulanmalıdır.
LEED Sertifikasında Puanlama - Krediler
LEED puanlama sisteminde, ön koşulları sağlayan projeler, çeşitli kredi başlıkları altında puan kazanabilirler. Krediler, projenin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasına yönelik çeşitli stratejileri teşvik eder. Her kredi, belirli bir puan değeri taşır ve projeler, bu kredileri karşılayarak sertifika seviyelerini yükseltirler. Bazı kredilerde, tek bir kriterin sağlanmasıyla puan alınabilirken, bazı kredilerde farklı seviyelerde performans göstererek daha fazla puan kazanmak mümkündür. LEED sertifikasında puanlama sistemi ile ilgili bilgilere yer verilen web sitesini ziyaret edebilirsiniz.
İşte bazı kredi başlıkları ve puanlama mantığına dair bilgiler:
Konum ve Ulaşım
Konum ve Ulaşım (LT) kategorisi, projelerin uygun yerlerde konumlandırılmasını ve araçla kat edilen mesafelerin azaltılmasını amaçlar. Bu kategori altında, hassas arazi koruma, çevresel yoğunluk ve farklı kullanımlar, toplu taşıma erişimi, otopark alanının azaltılması ve yeşil araçlar gibi çeşitli krediler bulunur. Hassas arazi koruma kredisi, çevresel olarak hassas arazilerin geliştirilmesini önlemeyi hedefler.
Çevresel yoğunluk ve farklı kullanımlar kredisi, projelerin yoğun ve çeşitli kullanımlara sahip bölgelerde yer almasını teşvik ederken, toplu taşıma erişimi kredisi, projelerin toplu taşıma duraklarına yakın olmasını sağlamayı amaçlar. Otopark alanının azaltılması kredisi, otopark alanlarının çevresel etkilerini azaltmayı hedeflerken, yeşil araçlar kredisi, alternatif yakıtlı araçları teşvik eder. Ayrıca, bisiklet olanakları da bu kategoride önemli bir yer tutar ve bisiklet kullanımını teşvik eder. Aeco LEED danışmanlığı kapsamında tüm başlıklar ve krediler için hizmet sunmaktadır.
Sürdürülebilir Araziler
Sürdürülebilir Araziler (SS) kategorisi, inşaat faaliyetlerinden kaynaklanan kirliliğin önlenmesi, arazi değerlendirmesi, ısı adası etkisinin azaltılması ve ışık kirliliğinin azaltılması gibi konulara odaklanır. İnşaat faaliyetleri kirliliğinin önlenmesi ön koşulu, inşaat sırasında erozyon ve tortulaşmayı kontrol etmeyi amaçlar. Arazi değerlendirmesi kredisi, proje tasarımından önce arazi koşullarının değerlendirilmesini teşvik eder. Isı adası etkisinin azaltılması kredisi, binaların ve otoparkların ısı adası etkisini azaltmayı hedeflerken, ışık kirliliğinin azaltılması kredisi, gece gökyüzüne erişimi artırmayı ve ışık kirliliğini azaltmayı amaçlar. Bu kategori ayrıca, habitatın korunması veya yeniden yapılandırılması ve dış mekan alanlarının oluşturulması gibi konuları da içerir.
Su Verimliliği
Su Verimliliği (WE) kategorisi, dış mekan su kullanımının azaltılması ve iç mekan su kullanımının azaltılması gibi konulara odaklanır. Dış Mekan Su Kullanımının Azaltılması başlığı altında, projelerin dış mekan su tüketimini azaltması hedeflenir. Bu, sulama gerektirmeyen peyzaj veya azaltılmış sulama yöntemleriyle sağlanabilir. İç Mekan Su Kullanımının Azaltılması başlığı altında, bina içinde kullanılan su miktarının azaltılması amaçlanır. Bu, armatür ve tesisat tasarrufu, WaterSense etiketli ürünlerin kullanımı ve alternatif su kaynaklarının kullanımı ile gerçekleştirilir. Ayrıca, mutfak ekipmanları ve laboratuvar ekipmanları için su tüketimi ile ilgili özel gereksinimler de bulunmaktadır.
Enerji ve Atmosfer
Enerji ve Atmosfer (EA) kategorisi, temel devreye alma ve doğrulama, bina seviyesinde enerji ölçümü, gelişmiş devreye alma, enerji performansının optimize edilmesi, gelişmiş enerji ölçümü, talep yanıtı, soğutucu akışkan yönetimi ve yeşil enerji ve karbon denkleştirmesi gibi konuları kapsar. Temel devreye alma ve doğrulama ön koşulu, mekanik, elektrik, sıhhi tesisat ve yenilenebilir enerji sistemlerinin düzgün çalışmasını sağlamayı hedefler. Bina seviyesinde enerji ölçümü ön koşulu, bina enerji kullanımını izlemeyi amaçlar. Gelişmiş devreye alma kredisi, temel devreye alma gerekliliklerine ek olarak sistemlerin daha kapsamlı bir şekilde devreye alınmasını teşvik eder.
Enerji performansının optimize edilmesi kredisi, enerji verimliliğini artırmayı hedefler, gelişmiş enerji ölçümü kredisi, bina ve sistem seviyesinde enerji kullanımını izlemeyi amaçlar. Aeco bina enerji modellemesini, LEED danışmanlık hizmeti kapsamına dahil olarak tamamlamakta ve raporlamaktadır. Talep yanıtı kredisi, enerji talebini azaltmayı hedefler. Soğutucu akışkan yönetimi kredisi, ozon tabakasını incelten ve küresel ısınmaya katkıda bulunan maddelerin kullanımını azaltmayı hedeflerken, yeşil enerji ve karbon denkleştirmesi kredisi, yenilenebilir enerji kaynaklarını ve karbon denkleştirme projelerini teşvik eder.
Malzeme ve Kaynaklar
Malzeme ve Kaynaklar (MR) kategorisi, geri dönüştürülebilir atıkların toplanması, inşaat ve yıkım atık yönetimi, bina yaşam döngüsü etki azaltımı ve bina ürünlerinin beyanı ve optimizasyonu gibi konuları kapsar. Geri dönüştürülebilir atıkların toplanması ön koşulu, bina sakinleri tarafından üretilen atıkların geri dönüştürülmesini hedefler. İnşaat ve yıkım atık yönetimi ön koşulu, inşaat ve yıkım atıklarının geri kazanılmasını ve yeniden kullanılmasını teşvik eder.
Bina yaşam döngüsü etki azaltımı kredisi, bina malzemelerinin yeniden kullanılmasını ve yaşam döngüsü değerlendirmesini teşvik ederken, bina ürünlerinin beyanı ve optimizasyonu kredisi, çevresel ürün beyanlarının kullanılmasını ve ham madde kaynaklarının sorumlu bir şekilde seçilmesini teşvik eder. Ayrıca, PBT kaynak azaltımı-cıva ve mobilya ve tıbbi donanımlar gibi zararlı maddelerin azaltılmasına yönelik krediler de bu kategori altında yer alır.
İç Ortam Kalitesi
İç Ortam Kalitesi (EQ) kategorisi, minimum iç ortam hava kalitesi performansı, çevresel tütün dumanı kontrolü, düşük emisyonlu malzemeler, inşaat iç ortam hava kalitesi yönetim planı ve iç ortam hava kalitesi değerlendirmesi gibi konulara odaklanır. Minimum iç ortam hava kalitesi performansı ön koşulu, mekanik ve doğal havalandırma sistemleri ile ilgili gereksinimleri içerir. Çevresel tütün dumanı kontrolü ön koşulu, bina içinde ve dışında sigara içilmesini yasaklamayı hedefler. Düşük emisyonlu malzemeler kredisi, iç ortam hava kalitesini etkileyebilecek kimyasal kirleticilerin konsantrasyonlarını azaltmayı amaçlarken, inşaat iç ortam hava kalitesi yönetim planı kredisi, inşaat sırasında iç hava kalitesini yönetmeyi hedefler.
İç ortam hava kalitesi değerlendirmesi kredisi, inşaat bittikten sonra iç hava kalitesini test etmeyi teşvik eder. Termal konfor, aydınlatma, gün ışığı ve kaliteli manzara gibi krediler de bu kategori altında yer alır ve bina sakinlerinin konforunu ve sağlığını artırmayı hedefler. Akustik performans kredisi, mekanların akustik özelliklerini iyileştirmeyi amaçlar.
İnovasyon
İnovasyon (IN) kategorisi, projeleri olağanüstü veya yenilikçi performans göstermeye teşvik eder. Bu kategori altında, projelerin LEED sisteminde ele alınmayan yenilikçi stratejiler uygulamaları ve pilot kredileri takip etmeleri teşvik edilir. Ayrıca, LEED Akredite Profesyonel (AP) kredisi, proje ekibinde LEED AP uzmanlarının bulunmasını teşvik ederek, proje süreçlerini kolaylaştırmayı hedefler. Aeco LEED AP ile hizmet vermektedir.
